Afganistan’ın yeni yönetiminde kim kimdir? İşte Taliban’ın beyin takımı

Afganistan'ın yeni yönetiminde kim kimdir? İşte Taliban'ın beyin takımı
Afganistan'ın yeni yönetiminde kim kimdir? İşte Taliban'ın beyin takımı

Afganistan’da 10 gün gibi kısa bir süredir hükümet güçleriyle çatışmalarını sürdüren Taliban, 34 kent merkezinden 31’nde kontrolü sağladıktan sonra Kabil’e girdi. Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı da ele geçiren ve yeni İslami düzen ilan edeceklerini duyuran Taliban’ın tepesinde kimler olduğu da merak edilmeye başlandı. Diğer tarafta da bölgedeki aktörlerin kim olduğu merak ediliyor. İşte Afganistan’daki çalkantılı süreçte görev üstlenen kişi ve kişiler hakkındaki tüm ayrıntılar…

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?Cumhurbaşkanı Eşref Ghani

CUMHURBAŞKANI EŞREF GHANİ

Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinin ardından 4 araba dolusu nakit parayla Tacikistan’a kaçtığı iddia edilen Cumhurbaşkanı Eşref Ghani 2014 yılında görevine başladı. Ghani ABD’lilerin ülkede kurdurduğu ilk hükümet olan Hamid Karzai yönetiminde maliye bakanı olarak görev alıyordu. Ghani daha sonra ülkedeki yabancı askerlerin kontrol noktalarını Afgan güçlerine bırakması konusunda aktif rol oynadı.

TALİBAN KİMLERDEN OLUŞUYOR?

1990’larda Afganistan’da gücü ele geçiren Sovyetlere karşı mücadele eden militanlardan oluşuyordu. Taliban’ın pek çok üyesi Afganistan’da etnik çoğunluğu oluşturan Paştun’lardan oluşuyor. Taliban 1996 yılında Kabil’i ele geçirerek bir ‘İslam emirliği’ kurmuştu. Taliban rejimi altında kadınlar eğitim alamıyor ve çarşaf giymeye zorlanıyorlardı. Müzik ve diğer medya araçları yasaktı.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?

Taliban lideri Hibetullah Ahundzade

TALİBAN LİDERİ HİBETULLAH AHUNDZADE

2016’da başa geçen Taliban lider Hibetullah Ahundzade görevi Akhtar Muhammed Mansur’un ABD tarafından öldürülmesinden sonra almıştı. Örgüt 1996-2001 arasında devleti yönetirken Ahundzade üst düzey yargı üyesi olarak görev yapıyordu. Hibetullah Ahundzade yıllardır medyanın önüne çıkmıyor.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?

RAHBARİ ŞURASI NE DEMEK?

60 yaşında olduğu tahmin edilen Ahundzade’nin, Taliban’ın liderliğine gelmeden önce Pakistan’ın Ketta şehrinde bulunan ve birçok Taliban liderinin eğitim gördüğü bir medresede vaazlar verdiği ve öğretmenlik yaptığı bildirilmişti. Ahundzade’nin, Taliban’ın geneli üzerinde mutlak bir otorite sahibi olduğu biliniyor. Ahundzade’nin hemen altında Rahbari Şurası bulunuyor. Tüm askeri ve siyasi kararlar 26 üyeden oluşan Şura’da alınıyor.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?Molla Yakup

MOLLA YAKUP KİMDİR?

Taliban’ın kurucusu ve ilk lideri Molla Ömer’in en büyük oğlu olan Molla Yakup, örgütün askeri gücünün en üst düzey ismi kabul ediliyor. Afganistan’da olduğu söylenen Molla Yakup’un, kendisinden önce Taliban’ın askeri lideri olan İbrahim Sadr’ın aksine daha barış yanlısı bir tutum sergilediği ve Afganistan’ın kontrolünü savaşmadan ele geçirmeyi hedeflediği biliniyor. Reuters’a göre 30’lu yaşlarında olan Yakup, Taliban içinde, babası nedeniyle çok sayılan ve sevilen bir isim. Ancak Afganistan’da değil de Pakistan’da büyümüş ve eğitim görmüş olduğu için kendisine yönelik negatif tutumlar sergileyen Taliban liderleri de olduğu söyleniyor. Afgan istihbarat kurumları ve güvenlik yetkilileri, Yakup’u “benmerkezci”, “kendini hak sahibi gören” ve “Afganistan’ın gerçeklerinden bihaber” olarak nitelendiriyor.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?Molla Abdul Gani Birader

MOLLA ABDUL GANİ BİRADER

Taliban’ın Katar’da bulunan siyasi bürosunun başkanı olan Birader, ABD ile 2020 yılında yapılan geri çekilme anlaşmasını da yürüten kişi. Taliban’ın kurucularından biri olan Birader, Sovyetlere karşı aynı zamanda kayınbiraderi olan Molla Ömer’in yanında savaştı. Guardian’a göre, 1996’da Taliban’ın Afganistan’ı fethetmesini sağlayan siyasi zaferlerde çok önemli rol oynayan Birader, 2010 yılında Pakistan’da tutuklanmış ve sekiz yıl hapis yattıktan sonra ABD yönetiminin girişimleriyle serbest bırakılmıştı.

DE FACTO LİDERİ KONUMUNDA

Birader, 2020 yılında ABD ile temas kuran ilk Taliban üyesi oldu. Birader, 2020’de Doha Anlaşması’na imza koyanlardan biriydi. Taliban’ın siyasi lideri ABD Başkanı Donald Trump ile çatışmaların durdurulması konusunda bir telefon görüşmesi yapmıştı. Pazar gecesi yayımlanan haberlerde Birader’in Doha’dan Kabil’e doğru yola çıktığı detayı da yer aldı. Şu an Taliban’ın ülkeyi ele geçirmesiyle birlikte Baradar de facto bir lider konumuna geldi.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?Siraceddin Hakkani

SİRACEDDİN HAKANİ

Taliban lideri Ahunzade’nin kurmayları arasında dördüncü sırada ABD’nin terör örgütleri listesinde bulunan ve Afganistan’daki ilk intihar saldırılarını düzenlediğine inanılan Hakkani Ağı’nın lideri Siraceddin Hakkani bulunuyor. Siraceddin Hakkani de ikinci nesil Taliban üyelerinden. Babası Celaluddin Hakkani Taliban’ın kurucularından ve Usame bin Ladin’in en yakın dostlarından biri olarak biliniyor. Celaluddin Hakkani de 80’li yıllarda Sovyetlere karşı ABD’nin yanında savaşan mücahitlerdendi. Birçok üst düzey Afgan yetkiliye yönelik suikastların yanı sıra çok sayıda intihar saldırısında ve birçok Batı ülkesi vatandaşının kaçırılmasında da Hakkani Ağı’nın adı geçiyor. Hakkani Ağı’nın El Kaide’yle de çok yakın bağlantıları olduğu biliniyor. Şu anki yeri net olarak bilinmeyen Hakkani’nin 40’lı ya da 50’li yaşlarında olduğu söyleniyor.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?Molla Abdul Hakim

MOLLA ABDUL HAKİM

Taliban lideri Ahunzade’nin üç yardımcısının yanı sıra Molla Abdul Hakim de bahsedilmesi gereken önemli isimlerden. Taliban’ın adalet yapısının yani yargısının başındaki kişi olan Molla Abdul Hakim’e bu nedenle “başsavcı” da deniyor.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?

Hamid Karzai

HAMİD KARZAİ

Afganistan’ın en uzun süre hizmet eden Cumhurbaşkanı Hamid Karzai bu göreve 2001 yılında ABD’liler tarafından getirildi. 2014 yılında görevini bırakırken hükümetleri kimileri tarafından rüşvetçilik ile suçlandı. Taliban başkent Kabil’e girdikten sonra yanına kızlarını da alarak bir video çeken Karzai, “Afganistan’ın Taliban liderliğine geçişini barış içinde çözmeye çalışacağız” ifadelerini kullandı.

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?

ABD Özel Elçisi Zalmay Khalilzad

ABD ÖZEL ELÇİSİ ZALMAY KHALİLZAD

Zalmay Khalilzad Eylül 2018’de ABD tarafından Taliban ile müzakere etmek için görevlendirildi. Afganistan’ın kuzey şehri Mazar-e Şerif’te doğan Khalilzad, ABD’nin Irak, Afganistan ve Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak görev yapmıştı. Khalilzad geçen nisan ayında Kongre’de bir oturumda ülkedeki durumu şu sözler ile açıklamıştı: “Bence Afganların önünde pazarlık ile oluşturulacak bir politik düzen veya uzun bir savaş olacak.”

Dünyanın gözü Afganistan'da! Taliban'ın beyin takımı kim? Kararları kimler alıyor?

Bismillah Han Muhammedi

BİSMİLLAH HAN MUHAMMEDİ

Muhammedi, Ghani hükümetinde Savunma Bakanı olarak görev yapıyordu. Bakana geçen günlerde Taliban tarafından suikast girişiminde bulunulmuş ve olaydan sağ kurtulmuştu. Muhammedi, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Gani’nin, kendisinin ellerini arkadan bağladığını iddia etti. Muhammedi, “Elimizi arkamızdan bağlayıp vatanı sattılar. Zengine de çetesine de lanet olsun” dedi.

Afganistan'ın yeni yönetiminde kim kimdir? İşte Taliban'ın beyin takımı