Glutensiz Diyetin Kullanım Alanları
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Pınar Sökülmez Kaya, glutensiz diyetin çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanıldığını belirtti. Bu hastalıklar arasında çölyak, romatoid artit, fibromiyalji, endometriosiz, Tip 1 diyabet, tiroid, otizm, şizofreni, sedef ve obezite yer almaktadır.
Glutensiz Diyetin Temel İlkesi
Glutensiz diyetin temel ilkesi, buğday, arpa, çavdar ve bu tahıllardan yapılan herhangi bir besinin tüketilmemesidir. Ancak mısır, pirinç, darı gibi glutensiz tahıllar serbesttir. Bu tahıllar, glutensiz diyetin çeşitliliğini artırarak besin alımını zenginleştirir.
Glutensiz Diyetin Riskleri
Glutensiz diyetin popüler olması, bazı insanların zayıflama amaçlı olarak kullanmasına neden olmuştur. Bu durumda, buğday, arpa ve çavdar gibi besinlerden mahrum kalınabilir. Buğday ürünleri genellikle B vitaminleri, demir, kalsiyum ve lif açısından zengindir. Bu nedenle glutensiz beslenen kişilerde bu besin öğeleri eksikliği görülebilir. Ayrıca, bazı glutensiz ürünler işlenmiş ve şeker içeriği yüksek olabilir, bu da kilo artışına ve metabolik sorunlara yol açabilir.
Ayrıca, glutensiz diyet bağırsak flora dengesini bozabilir ve sindirim sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, herkes için uygun olmayan bir diyet olabilir ve bir diyetisyene danışılarak uygulanmalıdır. Her bireyin ihtiyaçları farklıdır ve diyet gereksinimleri kişisel sağlık durumu, yaş, cinsiyet ve yaşam tarzı gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Çölyak Hastalığı ve Glutensiz Diyet
Glutensiz diyet, çölyak hastalığı olanlar için tek etkili tedavi yöntemidir. Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten intoleransına bağlı olarak ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Glutensiz diyet, bu hastaların gluten içeren yiyecekleri tolere edememesi nedeniyle ince bağırsakta hasara neden olmamasını sağlar. Türkiye’de, 250 bin ile 750 bin arasında çölyak hastası olduğu tahmin edilmektedir.
Glutensiz diyetin bazı riskleri ve eksiklikleri bulunmaktadır. Özellikle düşük seviyelerde lif, folat, B12 vitamini, D vitamini, kalsiyum, demir, çinko ve magnezyum eksiklikleri, tedavi edilen çölyak hastalarının bazı alt kümelerinde devam edebilir. Bu nedenle, sebze, meyve ve baklagil tüketimi önemlidir. Ayrıca, glutensiz diyetler dengesiz besin alımına bağlı olarak vücut ağırlık kazanımına neden olabilir, bu nedenle besin desteği ve ilaç tedavisiyle birlikte uygulanmalıdır.
